Pomysł na szkołę
Dwulatka jako pomysł powstała w naszych głowach wiele lat temu: wtedy, kiedy nie mogliśmy jeszcze liczyć, że uda nam się zdobyć fundusze na ambitny, dwuletni program doszkalający dla animatorów i edukatorek. Marzyliśmy o szkole dla dorosłych: ciekawej, wywołującej kreatywność i chęć działania, pobudzającej do empatycznych inicjatyw, krytycznej.
Ze „szkołą praktyk edukacyjnych” ruszyliśmy w 2019 r. Od samego początku bardzo ważne było dla nas, byśmy uczyli się w zróżnicowanym, interdyscyplinarnym gronie. W procesie rekrutacji otrzymaliśmy 57 zgłoszeń – od osób o bardzo różnym doświadczeniu, działających na terenie całej Polski. W ostatecznej grupie „dwulatkowiczów” znalazły się 24 osoby – animatorki, menedżerowie kultury, edukatorzy, pracownicy socjalni, animatorki społeczności lokalnej, aktywiści.
W tak różnorodnym gronie rozpoczęliśmy „Dwulatkę…” – ucząc się siebie i od siebie nawzajem. Pierwszy blok spotkań poświęcony był podstawowym dla pracy animacyjnej zagadnieniom takim jak projektowanie włączających działań w kulturze, poznawanie i diagnozowanie potrzeb odbiorców czy używanie narzędzi kultury i sztuki do aktywizowania społeczności lokalnych. Jesienią, w ramach drugiego bloku, uczestnicy inspirowali się do działań, biorąc udział w warsztatach wykorzystujących różne metody i techniki pracy w kulturze: np. z wykorzystaniem teatru, sztuki współczesnej czy ekologii.
Obecnie „dwulatkowicze” przygotowują się do realizowania swoich projektów ze społecznościami lokalnymi. Pandemia pomieszała nam szyki, ale się nie poddajemy!
Sprawdzamy, czy działamy dobrze
W Centrum Praktyk Edukacyjnych myślimy o badaniach jako o nieodłącznym elemencie wszystkich naszych działań: zawsze sprawdzamy, co (nie)działa, pytamy, zastanawiamy się, dociekamy. Pozwala nam to uczyć się na błędach i lepiej projektować kolejne inicjatywy.
Planując „Dwulatkę…”, wiedzieliśmy, że będziemy na bieżąco sprawdzać, czy wszystko idzie zgodnie z naszymi celami oraz oczekiwaniami uczestników. To było dla nas bardzo ważne, ponieważ dwuletni proces edukacyjny wymaga dużego skupienia i jednoczesnego „trzymania się” celów oraz elastycznego i indywidualnego podejścia do uczestników. Zaprosiliśmy do współpracy dwie badaczki dr Bogumiłę Mateję-Jaworską oraz dr Martę Skowrońską – socjolożki, które pozostają w naszej „sieci badawczej CPE” (wiedzieliśmy, że za ewaluację musi odpowiadać ktoś z zewnątrz – ktoś, komu zaufają i powierzą swoje opinie nasi uczestnicy i uczestniczki).
Każde ze spotkań w ramach „Dwulatki…” wzbogacaliśmy o elementy oceny i komentarza: dyskusje, listy, krótkie ankiety, rundy feedbacku. Badaczki prowadziły wywiady, realizowały badania ankietowe i obserwowały naszą pracę.
Czego się dowiedzieliśmy?
Raport z przeprowadzonych badań zawierał wiele szczegółowych informacji na temat poszczególnych elementów całego „dwulatkowego” procesu – od naszych motywacji i celów związanych z rozpoczęciem szkoły, poprzez rekrutację aż po realizację poszczególnych spotkań.
Pomimo że wspomniany całościowy raport otrzymaliśmy dopiero pod koniec zeszłego roku, ciągły kontakt z badaczkami pozwolił nam dowiadywać się i wprowadzać modyfikacje programowe na bieżąco. Było tak np. z zadawaniem prac domowych, które zdecydowaliśmy się zróżnicować na materiały wideo i czytane (bo jak pokazały krótkie ankiety, wielu uczestników interesowały także pogłębione, teoretyczne aspekty poruszanych na spotkaniach zagadnień) czy częstsze wprowadzanie tych ćwiczeń i technik warsztatowych, które były najbardziej przez nich lubiane.
Kiedy otrzymaliśmy całościową ewaluację, byliśmy w trakcie planowania trzeciego bloku „Dwulatki” – tego, w którym uczestnicy realizują projekty ze społecznościami lokalnymi. Uzyskanie informacji o tym, jakie są obawy i oczekiwania uczestników związane z tym blokiem stanowiło dla nas kluczową informację: dzięki niej bardziej adekwatnie zaplanowaliśmy ostatni „dwulatkowy” blok.
Poza wskazówkami i modyfikacjami, które bardzo pozytywnie wpłynęły na realizację celów „Dwulatki…”, ewaluacja dostarczyła nam – jako zespołowi produkcyjnemu i programującemu bardzo wiele siły i motywacji do działania. Wszystkie pozytywne, entuzjastyczne wypowiedzi i opinie uczestników dodawały energii i przypominały o początkowych ambicjach.
Co dalej?
Dzięki badaniom przeprowadzonym z udziałem uczestników „Dwulatki” i samemu procesowi projektowemu wiele dowiedzieliśmy się o tym, jak prowadzić długie procesy edukacyjne. Dzięki feedbackowi od wszystkich biorących udział w rekrutacji osób, a także innych zainteresowanych dowiedzieliśmy się także, jak duże jest zapotrzebowanie na podobne inicjatywy doszkalające wśród animatorów i edukatorek. Pozytywne efekty ewaluacji zachęcają nas też do innych, podobnie ambitnych, projektów. Szczególnie takich, które łączą osoby z różnych pól zainteresowań i sektorów: kultury, opieki społecznej, środowiska.
Na zdjęciach przedstawieni są uczestnicy i uczestniczki pierwszego zjazdu. Zostali uchwyceni podczas pracy warsztatowej w jednej z sal w Centrum Kultury ZAMEK. Pracują w małych grupach nad zadaniami. Na innych fotografiach dyskutują na tematy zaproponowane przez prowadzących. Drugiego dnia odbył się spacer ulicami dzielnicy Łazarz. Uczestnicy i uczestniczki w deszczu, trzymając parasole i skrywając się pod kapturami przeciwdeszczowych kurtek odwiedzili Ogród Społeczny ŁAZARZ oraz ogród społeczny prowadzony przez Kolektyw KĄPIELISKO. W otoczeniu drzew i rabatek dyskutują między sobą.
***
Katarzyna Chajbos – koordynatorka Poznańskiego Programu Edukacji Kulturowej, socjolożka i etnolingwistka. Obroniła rozprawę doktorską z nauk społecznych poświęconą tematyce wstydu na Wydziale Socjologii UAM. Jest badaczką sieci Latających Socjologów i Animatorów Kultury Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę” oraz Centrum Praktyk Edukacyjnych w Poznaniu.